Aan het werk met Niet-Aangeboren-Hersenletsel (NAH)

Op 14 november 2019 hebben alle coaches van JobUp bijscholing gekregen over niet-aangeboren-hersenletsel (NAH). In deze blog een korte samenvatting van deze leerzame in-company training van MEEK2.

Elk jaar lopen ongeveer 160.000 mensen een vorm van hersenletsel op. Soms zijn de gevolgen duidelijk zichtbaar, maar vaak ook onzichtbaar zoals geheugen- en concentratiestoornissen en vermoeidheid. Deze gezondheidsklachten hebben veel impact op het gewone dagelijkse leven, maar zeker ook op het werk. 

Mensen met hersenletsel moeten vaak opnieuw hun leven leren inrichten. Het kan bijvoorbeeld moeilijk zijn om terug te keren naar het werk. Of het werk wat iemand deed kan niet meer op dezelfde manier gedaan worden. Dit vraagt de nodige aanpassingen van de werknemer, de werkgever en de collega’s. Maar ook aanpassingen van de werklast en de werkplek. Slechts 40% van de mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH), die al werkten voordat hersenletsel optrad, is na 2 jaar weer aan het werk. Om goed in te kunnen schatten welke aanpassingen noodzakelijk zijn om het werk weer op te kunnen pakken, is het belangrijk meer te weten over hersenletsel.

TIPS VOOR WERKGEVERS OM GOED MET WERKNEMERS MET HERSENLETSEL OM TE GAAN

1. Stel dat een werknemer ziek is uitgevallen met hersenletsel en op advies van de bedrijfsarts weer moet gaan re-integreren, dan moet de werkgever uitvoerig geïnformeerd worden over beperkingen van de werknemer (vooral cognitieve beperkingen, gedragsproblemen, disharmonisch profiel, zelfoverschatting) Ook moet de werkgever voor de werknemer de nodige aanpassingen in het werk of de werkomgeving realiseren.  Dit om te voorkomen dat de werknemer na terugkeer vastloopt of weer uitvalt. Een arbeidsdeskundige kan de werkgever hierbij goed adviseren.  
2. Een werkgever moet zich goed realiseren, dat de problematiek die NAH met zich meebrengt, complex en divers is; een werknemer met NAH heeft vaak onzichtbare beperkingen waardoor werktempo, overzicht en het uitvoeren van meerdere taken tegelijk, een probleem vormt. Vermoeidheid en een gebrek aan structuur zorgen voor een toename van beperkingen. NAH gaat verder regelmatig gepaard met gedragsproblemen. De werknemer kan na het hersenletsel op sommige vlakken enorm veranderd zijn. Voorbeelden hiervan zijn: veel emotioneler, meer op zichzelf gericht, heel driftig etc.
3. Een werkgever moet er rekening mee houden, dat het voor een werknemer met NAH vaak moeilijk is, aan zijn omgeving (leidinggevende en collega's) over te dragen wat zijn belemmeringen precies zijn. Acceptatie en ontkenning spelen daarbij een rol, alsmede gevolgen van NAH zelf. Overschatting komt regelmatig voor, vaak door een gebrekkig ziekte-inzicht, waardoor betrokkene overbelast kan raken in werk.
4. Steun en begrip van werkgever en collega’s versoepelt terugkeer naar werk van een werknemer met NAH. Steun en begrip worden bevorderd als een werkgever en collega’s voldoende geïnformeerd zijn over NAH en mogelijke gevolgen daarvan. Een goede verstandhouding tussen werkgever en een gemotiveerde werknemer dragen daar verder aan bij.

TIPS VOOR WERKNEMERS MET HERSENLETSEL

1. Vertel je werkgever en collega’s over de gevolgen van hersenletsel, zo ontstaat er meer begrip voor je situatie. Je karakter is wellicht veranderd, dat is wennen voor iedereen;
2. Vraag om een rustige werkplek zonder veel prikkels om je heen. Een plek met niet te veel mensen, licht en geluiden. Zo is het makkelijker de concentratie vast te houden en is het werken minder vermoeiend;
3. Vraag om een aangepaste werkplek. Je werkgever kan hier via UWV een vergoeding voor krijgen. Je moet hiervoor wel gekeurd zijn door de arbeidsdeskundige of bedrijfsarts en minimaal 6 maanden in dienst zijn;
4. Pas je werktempo aan, je hebt waarschijnlijk meer tijd nodig voor je werkzaamheden dan voordat je hersenletsel opliep. En doe één ding tegelijk;
5. Zorg voor een veilige werkomgeving. Het werken met apparaten en het besturen van voertuigen kunnen een gevaar opleveren. Concentratie speelt hierbij een belangrijke rol. Zorg met je werkgever voor voldoende veiligheidsmaatregelen.
6. Maak gebruik van de deskundigheid van een jobcoach. Die weet de juiste weg ten aanzien van de hulpverlening. Ook kan hij ondersteuning bieden in zowel je werksituatie als leefsituatie. Je hebt recht op een jobcoach wanneer je minstens 35% van het minimumloon verdient.

WERKPLEKAANPASSINGEN VOOR MENSEN MET HERSENLETSEL

1. Werkaanpassingen, die worden aanbevolen zijn uiteenlopend: ergonomische aanpassingen, het creëren van prikkelarme omgeving, herverdeling van belastingen en taken, beperkte productiedruk, geen verhoogd persoonlijk risico,  solistisch werk, flexibele werktijden, met aanwezige voorzieningen om lange rustpauzes te nemen. Een arbeidsdeskundige kan door middel van een werkplekonderzoek en jobcarving samen met een werkgever en werknemer kijken welke van bovenstaande aanpassingen nodig en mogelijk zijn.
2. Begeleiding en coaching, aanbevolen wordt om een werknemer tijdens het werk goede begeleiding te bieden door een coach of een casemanager (mentor of collega). Ondersteuning op langere termijn wordt aanbevolen, een aanspreekpunt voor overleg is daarbij soms al voldoende. Belangrijk is, dat begeleiding door één persoon plaatsvindt op eenduidige wijze.

ONDERSTEUNING OP DE WERKVLOER VAN EEN COACH

Een jobcoach zou het re-integreren en werken voor iemand met Niet-Aangeboren-Hersenletsel iets gemakkelijker kunnen maken. Hij of zij kan de werknemer en werkgever adviseren over de inrichting van werk, bijsturen als dingen mis dreigen te gaan en als een neutraal klankbord dienen. Bij JobUp zijn een aantal jobcoaches gespecialiseerd in het coachen van mensen met NAH, neem vrijblijvend contact met ons op.    

MEER WETEN OVER HERSENLETSEL

De Hersenstichting helpt je verder met de website www.werkenmethersenletsel.nl. De site staat boordevol informatie voor werknemers met hersenletsel, werkgevers en professionals als arbeidsdeskundigen, verzekeringsartsen en HR-managers. Aan de hand van een heleboel vragen en antwoorden kun je meer te weten komen over de gevolgen van hersenletsel, rechten en plichten, aanpassingen op de werkplek en re-integratie. Meer informatie over de training en andere activiteiten van MEEK2 kan je vinden op hun website.

Bronnen: richtlijnendatabase.nl & perspectief.uwv.nl