Een jobcoach is van vele markten thuis

Jobcoaches houden verschillende ballen in de lucht. Ze zijn van groot belang voor het verduurzamen van
plaatsingen. In het juni nummer van ADVISIE mocht onze NOLOC erkend jobcoach Wouter van der Elst een waardevolle bijdrage leveren aan een artikel over jobcoaching.

Wouter van der Elst heeft net afgesproken dat hij een ochtend gaat meedraaien in een boekhandel om een nieuwe klant te helpen. Ook vult hij samen met een jongere vakken in een supermarkt. Daarvoor kreeg hij eerst zelf les van de bedrijfsleider. “Het hoort erbij als jobcoach”, vindt Van der Elst. “In de beginperiode is het belangrijk om aan te voelen wat de belastbaarheid van de werknemer is. Deze kennis deel ik met de werkgever, zodat die er het juiste gevoel bij heeft. Het gaat erom dat de klant ruimte voor zijn beperking heeft op de werkplek.” Van der Elst is met zijn 24 jaar en 3,5 jaar ervaring een ‘jonkie’ in het werkveld. Hij werkt bij het re-integratiebedrijf JobUp. “Het is mooi om een plek voor mensen te vinden waar ze hun kwaliteiten kunnen inzetten”, zegt Van der Elst. “Ik heb zelf een fysieke beperking en dat maakt mijn betrokkenheid bij de doelgroep nog een tikje groter.”

Dankbaar werk

Even enthousiast klinkt Marea de Bruijn. Zij is ruim twaalf jaar actief als jobcoach, sinds begin 2014 vanuit haar eigen bedrijf LaMarea Coaching. “Als ik een goede match tussen klant en werkgever weet te bewerkstelligen, is het erg mooi en dankbaar werk. De kunst is om oplettend naar werkgever en klant te luisteren.” Net als Van der Elst loopt De Bruijn af en toe mee met de klant. “Op deze manier neem ik een deel van het intensievere inwerken over van de collega’s.” De Bruijn is bestuurslid van Noloc, de beroepsvereniging van loopbaanprofessionals en jobcoaches. Hierin is vorig jaar de Beroepsvereniging Jobcoaches Nederland opgegaan. Er zijn ongeveer vierhonderd jobcoaches aangesloten bij Noloc. Jobcoaching is een relatief nieuwe discipline, vertelt De Bruijn. De jobcoach fungeert vaak als spin in het web van professionals. Jobcoaching was aanvankelijk gericht op mensen met een verstandelijke beperking, maar de reikwijdte wordt steeds breder. Jobcoaches begeleiden bijvoorbeeld ook mensen met niet-aangeboren hersenletsel, kanker of een burn-out.”

Aanspreekpunt

Van der Elst en De Bruijn houden zich bezig met zowel het zoeken naar een passende baan als het begeleiden van een klant op het werk. Dat geldt volgens De Bruijn voor de meeste jobcoaches. “Veel werkgevers vinden het fijn om tijdens het hele traject één aanspreekpunt te hebben. Al zijn er ook jobcoaches die alleen coachen op de werkplek, omdat daarin hun kracht ligt.” Bij Randstad Participatie zijn de dertig jobcoaches eveneens vanaf het begin betrokken bij plaatsingstrajecten. Marleen van Arkel licht toe: “Onze ervaring leert dat dit later de begeleiding op de werkplek ten goede komt. Want je bent in de wervings- en selectiefase al aan het coachen. Een ander voordeel is dat wanneer werk ophoudt of een plaatsing niet werkt, de jobcoach gelijk kan gaan zoeken naar een andere baan voor de kandidaat.” Van Arkel is operationeel directeur van Randstad HR Solutions, waartoe Randstad Participatie behoort. Dit onderdeel richt zich op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “De dienstverlening start bij de werkgever”, benadrukt Van Arkel. “Eerst zoeken we naar passend werk of werk dat passend te maken is, daarna naar geschikte kandidaten. Dat is omgekeerd van wat meestal in de markt gebeurt. In onze visie is het voorbereiden van mensen op werk pas van waarde als dat werk er ook daadwerkelijk is.” Jobcoaching is volgens haar van groot belang voor het verduurzamen van plaatsingen. “De jobcoach moet een duidelijk beeld hebben van wat een werkgever beweegt. Dat vraagt niet alleen om goede coachingsvaardigheden, maar ook om organisatiesensitiviteit en oplossingsgericht werken.”

Juiste balans

Van der Elst omschrijft de essentie van zijn werk als het vinden van de juiste balans tussen werkgever en werknemer. “Ik begeleid iemand op een heel praktische manier, maar zorg tegelijkertijd voor begrip en geduld bij de werkgever. Met zijn drieën bespreken we taken en begeleiding door de werkgever en hoe iemand zelfstandiger kan worden. Bij deze doelgroep is grote behoefte aan een duidelijk overzicht start van een traject heeft de werkgever niet altijd een idee waaraan hij begint, merkt De Bruijn op. “Je kunt de werkgever nog zo goed informeren, maar hij merkt in de praktijk pas echt hoe het is.”

Meebewegen

Hoe zit het met de contacten tussen jobcoaches en arbeidsdeskundigen? Die nemen volgens De Bruijn toe. “Ik vind dat prettig. Zo zijn arbeidsdeskundigen van UWV goed bereikbaar bij vragen, bijvoorbeeld over aanpassingen op de werkplek of onduidelijkheden in het plan dat de arbeidsdeskundige heeft opgesteld. Ik meld het wanneer een klant geregeld afzegt of niet meewerkt en vraag wat we moeten doen. Dan kan het helpen wanneer de arbeidsdeskundige de klant uitnodigt voor een driegesprek.” De ervaringen van Van der Elst met arbeidsdeskundigen van UWV zijn grotendeels positief. “Zij kennen de praktijk goed en zijn oplossingsgericht en proactief. Het is soms wel lastig dat hun mogelijkheden bij het vaststellen van een begeleidingsregime worden beperkt door de huidige wet- en regelgeving voor voorzieningen. Werkt iemand bijvoorbeeld 24 uur, dan hoort daar een redelijk beperkt aantal uren begeleiding bij. Je kunt dan een klant met complexe problematiek niet de begeleiding geven die eigenlijk nodig is.” Volgens Van Arkel is er bij een goede samenwerking sprake van een win-winsituatie. “De arbeidsdeskundige voegt waarde toe ten aanzien van beoordeling van belasting en belastbaarheid en de loonwaardemeting en de jobcoach bij de realiteit van de arbeidsmarkt. Houd altijd het doel voor ogen: is er een weg naar werk en draagt dat werk ook bij aan de doelen van kandidaat en werkgever? Daarvoor moet je soms meebewegen of een procedure versnellen. Wees daarin ondernemend.”

Lastige situatie

Jobcoaching wordt dikwijls betaald door UWV of een gemeente. UWV kent een landelijke regeling voor externe jobcoaching waarbij de begeleiding op de werkplek door een erkende jobcoachorganisatie wordt vergoed. De subsidie geldt doorgaans voor maximaal drie jaar en wordt in deze periode geleidelijk afgebouwd. De werknemer dient zelf de aanvraag in. UWV beoordeelt elk halfjaar of de jobcoach nog nodig is. UWV heeft verder een landelijke subsidieregeling voor interne jobcoaching. Dan komt de aanvraag van de werkgever. De jobcoach is in loondienst of de werkgever huurt een externe jobcoach in voor meerdere werknemers. Interne jobcoaching is een relatief nieuw verschijnsel dat aan populariteit wint, constateert Marea de Bruijn. “Deze ontwikkeling maakt duidelijk dat werkgevers het belang van extra begeleiding voor bepaalde werknemers inzien. Maar er kan een lastige situatie ontstaan bij een conflict, omdat de interne jobcoach rapporteert aan de werkgever. Daarom zou ik graag zien dat de inzet van in- en externe jobcoaching in de toekomst wordt gecombineerd, omdat ze elkaar versterken. Helaas is dat volgens de huidige regels van UWV niet mogelijk. Het is het een of het ander.” Na de invoering van de Participatiewet zijn de gemeenten steeds nadrukkelijker in beeld gekomen. Probleem is dat hun beleidsregels voor jobcoaching uiteenlopen, zegt Van der Elst. “Bij de ene gemeente is meer mogelijk dan bij de andere. Ook worden we als JobUp regelmatig halverwege een traject ingeschakeld, omdat intensievere coaching nodig blijkt. Soms moet ik dan als jobcoach een inhaalslag maken. De verschillen tussen gemeenten zorgen voor onrust bij de doelgroep en de werkgevers. Gelukkig wordt de situatie wel beter, omdat gemeenten inzien dat dit niet wenselijk is.” Onbelangrijk Wanneer heeft de jobcoach zijn doel bereikt? In de visie van Randstad Participatie wanneer de werkgever en de werknemer het ten slotte zelf kunnen. Marleen van Arkel: “Dat is niet voor iedereen mogelijk, maar voor veel kandidaten wel. Het hoeft niet drie jaar te duren. Als de jobcoach vindt dat zijn toegevoegde waarde niet groot meer is, wordt de frequentie van zijn inzet beperkt of draagt de jobcoach zijn rol over aan de werkgever.” Wouter van der Elst zegt eigenlijk hetzelfde in andere bewoordingen. “Op een gegeven moment is mijn rol afgelopen, soms al snel. Ik verzorg alleen nog een licht nazorgtraject voor als er vragen over veranderingen zijn. Jobcoaching heeft vooral als doel om zo onbelangrijk mogelijk te worden. Dat klinkt een beetje populair maar zo is het wel.”

BRON: NVVA - www.arbeidsdeskundigen.nl 

Advisie