Blue Monday...depressie en werk, hoe ga je hier mee om?

Het is vandaag 15 januari 2024, deze dag heet ook wel blue monday (deprimaandag) , gegeven voor de zogenaamd meest deprimerende dag van het jaar. Voor veel mensen is het maar een korte periode van dagen of weken dat ze zich niet happy voelen. Voor anderen ligt dit anders. Ze zijn ziek, ze zijn depressief.

Volgens een onderzoek onder de volwassen Nederlandse bevolking tot 65 jaar heeft ruim 18% van de Nederlanders ooit last gehad van een depressie. Ongeveer 7% van de beroepsbevolking is met een vermoedelijke depressie aan het werk. Een depressie is de meest voorkomende aandoening onder verzuimende werknemers. Maar liefst 22% van de werknemers die ziek thuis zitten vanwege psychische problemen heeft een depressie. Daarbij blijkt depressie ook de meest gestelde diagnose in de groep werkenden met psychische klachten die instromen in de WIA. Een depressie op de werkvloer komt dus heel veel voor.

Een beroepsgebonden depressie is een depressieve stoornis die vooral veroorzaakt is (of in stand wordt gehouden) door belastende (psychische) omstandigheden op het werk. Het is niet precies bekend welk percentage van de depressieve werknemers een beroepsgebonden depressie heeft. Bedrijfsartsen geven aan dat het moeilijk te bepalen is of de psychische aandoening werkgebonden is. Uit onderzoek blijkt dat bedrijfsartsen de werkgerelateerdheid van psychische aandoeningen meestal onderschatten. Vaak wordt de oorzaak gezocht in privéfactoren en dit dus óverschat.

Een beroepsgebonden depressie kan voorkomen bij elk beroep. Onderzoeker Eaton heeft in 1990 onderzocht welke mogelijke beroepen een hoger risico met zich meebrengen op het ontwikkelen van een depressie. De betreffende beroepen zijn: jurist, leraar en secretarieel werker.

Werkgerelateerde risicofactoren

Het is niet duidelijk wat de rol van het hebben van werk is. Er zijn aanwijzingen dat het hebben van een betaalde baan je beschermt tegen depressie. Andere onderzoekers geloven dat er werkfactoren bestaan die juist kunnen bijdragen aan het ontstaan van een depressie.

Volgens bedrijfsartsen zijn de drie belangrijkste werkfactoren die meespelen bij het ontstaan van een depressie:

• Werkdruk (27%)
• Toekomstonzekerheid (19%)
• Gebrek aan ondersteuning of pesten/conflicten (26%)

Er is onderzoek gedaan naar het effect van een lawaaierige werkplek, te weinig licht op de werkplek en de blootstelling aan lood en andere organische middelen tijdens het werk. Dat dit leidt tot een grotere kans op het ontwikkelen van een depressie kan niet worden gezegd. Er worden hooguit enkele aanwijzingen gevonden.

Invloed van depressie op werk

Depressie beïnvloedt veel levensaspecten op een negatieve manier. Dit geldt voor zowel het privéleven als het werkzame leven. Uit onderzoek blijkt dat in Nederland de helft van de werknemers met een depressie toch nog aan het werk is (Laitinen - Krispijn & Bijl, 2000). Deze mensen hadden het jaar daaropvolgend wél veel meer verzuimdagen.

Dat depressie leidt tot verzuim komt ook naar voren in andere studies. Daarnaast leidt een depressie tot meer fouten, productiviteitsverlies, meer baanonzekerheid en een verminderd carrièreperspectief. Werknemers met een depressie moeten meestal extra inspanning leveren om hun werk te doen, hebben meer moeite zich te concentreren en zijn vermoeider.

Werkhervatting

Depressie kan leiden tot verzuim. Er is een aantal factoren dat bijdraagt aan de lengte van het verzuim en aan hoe lang het duurt voordat het werk weer kan worden hervat.

• Een eerste factor is de verzuimduur. Hoe langer de werknemer uit het arbeidsproces is, hoe moeilijker de werkhervatting.
• Ook het cognitief functioneren is van invloed. Denk hierbij aan concentratie en geheugenfuncties. Wanneer er veel concentratieproblemen zijn, belemmert dit de werkhervatting.
• De leidinggevende kan het werkhervattingsproces ook beïnvloeden: een actieve leidinggevende bespoedigt de werkhervatting.
• Andere factoren zijn geslachten leeftijd. Mannen zijn over het algemeen sneller weer aan het werk dan vrouwen en jongeren hervatten sneller dan ouderen. Ook zien we dat laagopgeleiden sneller weer aan het werk gaan dan hoogopgeleiden.

Bij verzuim is het belangrijk om te proberen weer (gedeeltelijk) aan het werk te gaan. Dit gebeurt in overleg met de werkgever. De werkgever is verplicht passend werk aan te bieden. Het kan hierbij gaan om een aanpassing van het eigen werk, door bijvoorbeeld het aanpassen van de werktijden (minder uren werken) of het aanpassen van de werkzaamheden (minder taken, lichtere werkzaamheden).

Soms is het, als u weer gaat beginnen met werken, niet helemaal duidelijk of u het werk weer aankunt. Werken op arbeidstherapeutische basis biedt dan uitkomst. U bent officieel nog ziekgemeld, maar gaat wel naar het werk. U kunt voorzichtig uitproberen hoe het gaat om weer te werken, zonder dat er meteen te veel wordt verwacht.

Lukt het niet om het eigen werk (al dan niet aangepast) weer te doen, dan zijn er misschien andere werkzaamheden (eventueel op lager niveau) die u wel zou kunnen doen. Mogelijk kunt u later de eigen functie weer oppakken. Bij werkhervatting is het belangrijk de re-integratie rustig op te bouwen en niet te overhaast weer aan het werk te gaan.

Voordeel van blijven werken

Blijven werken terwijl u depressief bent, kan erg moeilijk zijn. Toch heeft het voordelen om het werken vol te houden. Blijven werken betekent namelijk dat u een zinvolle dagbesteding hebt, niet alleen maar thuis zit en afleiding hebt. Daarnaast kan het boeken van resultaten u voldoening geven en u helpen uit de negatieve spiraal te komen. Ook het omgaan met collega's kan een positief effect op de stemming hebben.

Professionele begeleiding

JobUp begeleid en coacht veel mensen met een psychische kwetsbaarheid zoals depressie, hierbij zijn wij er juist ook voor de werkgever en de naaste collega's. Dit doen wij in opdracht van UWV en gemeente maar ook voor werkgevers in kader van re-integratie 1e en 2e spoor. 

Heb je een werknemer / collega met een depressie en herken je bovengenoemde problemen? Zo ja, heb je dat zelfstandig kunnen oplossen? Zo nee, schakel onze hulp in. Heb je zelf last van een depressie en vind je het moeilijk om met je werkomgeving om te gaan? Neem contact met ons op, wellicht zijn er mogelijkheden voor een stukje coaching en begeleiding.

Onze hulp zal jou als werknemer, collega of werkgever beter in staat stellen om met een depressie om te gaan. Binnen ons werkgebied werken wij met diverse GGZ instellingen samen. Zoals De Hoop GGZ, Yulius en Eleos. Bel met 078-8200080 of info@jobup.nl  

bron: www.depressie.nl